Okullar açıldıktan sonra hepimizin aklında birçok soru ve sorun birikmeye başladı. “Bu çocuk bütün yaz kitabın kapağını açmadan geçirdi.” “Şimdi okullar açıldı be bu çocuğa nasıl ders çalıştıracağım?” “Nasıl kitap okuma alışkanlığı kazandıracağım?” Kitap okuma alışkanlığı erken dönemde verilmelidir.
Peki çocuklarımız kitap okuma alışkanlığı kazanmasını istiyoruz fakat özellikle okul öncesi dönemde çocuklarımıza sunduğumuz hikâye kitaplarında nelere dikkat etmeliyiz?
Kitap okuma alışkanlığı 0-1 yaş döneminde bez kitaplar ile başlar. 1-2 yaş döneminde ise bez kitapların yerini kalın sözcük ve kavram kitapları, ışıklı, müzikli kitaplar alır. 2-3 yaş döneminde pencereli, hareketli kitaplar ile yavaş yavaş basit hikayelere geçiş yapılır. 3 yaş ile beraber hikayeler uzamaya ve adım adım karmaşıklaşmaya başlar. Çocuğun düşlemini destekleyen fabllar, çocukların özdeşim kurduğu hikayelerden seçim yapılmalıdır.
Erken dönemde fabl önemli bir yere sahiptir. Hayvanlar ya da nesnelerin bizlere benzer sorunları kendi ortamlarına uygun anlatılması çocuklar için ilgi çekici ve hayal gücüne katkıda bulunan hikayelerdir. Benzer koşullarda karakterlerin yaşamımızın içinden seçilmesi çocukların hikâyeye dahil olabilmesi ve sağlıklı özdeşim kurması önemli bir detay. Maalesef erken dönemde şiddet içerikli ve süper kahramanların bulunduğu hikayeler bir pazarlama aracı olarak çocuklara sunulduğu zaman bir çocuk için gerçeklik ve hayal gücü arasındaki fark eriyebiliyor bu nedenle kitap almadan önce ebeveynin kitabı okuması ve değerlendirmesi gerekiyor.
Ebeveynler olarak erken dönemde çocuklara kitap alırken sadece içindeki hikâye içeriğine dikkat etmemeliyiz. Çocuklar için hazırlanan resimli kitaplarda bulunan resim boyutu yaşa göre değişir. 0-1 yaş döneminde kitap hem farklı doku ve zeminde, çocuğun kavrayabileceği boyutta ve tek tek nesne resimlerinden oluşur. 1-2 yaş döneminde kalın kapaklı sayfalar ve sözcük, nesne ve kavramlardan oluşur. 2-3 yaş döneminde adım adım hikayeler başlar fakat bir sayfa içinde yazı 2-3 cümlelik yer kaplarken resimler renkli, anlaşılır ve hikayeleştirilmeye başlanır. Bu dönemde pencereli, hareketli kitaplar çocukların ilgisini yoğun olarak cezbeder. 3 yaş ile beraber resimli kitaplar 1/3 yazı 2/3 resim kuralı ile yazılmalıdır.
Erken dönemde resimli hikâye kitapları çok önemlidir. Çocuğunuz bu hikayelere bakacak, inceleyecek ve resimlerden anlamlar çıkartacaktır. Kitapların çocukların kullanımına uygun ve inceleyebileceği görsel ve içerikte olduğuna dikkat edilmelidir. Hikâye içeriği çocuğun özdeşim kurabileceği ve yaratıcı düşünmeyi destekleyen bir içeriğe sahip olmalı. Hikâye arasında anne babalar yaratıcı sorular ile hikâyeyi yaşayarak okuyabilir, çocuğu hikâyenin içerisine dahil ederek kitap okuma alışkanlığı kazandırabilirler. Kitap okuma bir sürekliliği olan, yaratıcı fikirlerin olduğu, dramatize edilen bir etkinliğe dönüştürülmelidir.
Gözde ERDOĞAN ŞAHENK
