Yılın bu ilk haftasında son dönemde sıklıkla konuşulan babalık ve bir çocuğun hayatındaki baba rolünden bahsederek 2018’e bir başlangıç yapmak istedim. Öncelikle 2018 artık ülkemizde ve tüm dünyada tüm çocukların acılarının dinmesine, temel hakları olan barınma, beslenme, sağlıklarının korunduğu, sevgi, güven ihtiyaçlarının sorumluluklarının bilincinde olan ebeveynler ve tüm yetişkinler tarafından karşılandığı, bir çocuktan sadece ebeveyni değil tüm toplumunda sorumlu olduğunun bilincine vardığımız bir yıl olmasını diliyorum.
Peki bu iyi dileklerimizi diledikten sonra şahsım adına çocuklara, hayata karşı sorumluluğumu yerine getirme huzuruyla yeni yılın ilk saatlerinde bilgisayarın karşısına geçip bu ilk görevimi yerine getireceğim. Peki babalık ne zaman başlar?
Biz bu soruyu geçen hafta İnstagram üzerinden paylaştığımız bir canlı yayında sevgili bilgilibaba ile konuştuk. Babalıkla ilgili çok kısıtlı araştırmalar ve kısıtlı veriler var. Bu durum sadece ülkemiz için değil aynı koşullarda tüm dünya için geçerlidir. Bu durumu öncelikle geçmişten bugüne değerlendirmesini kısaca yapalım. Doğurgan ve yaratıcı güç her koşulda kadın cinsine aittir. Bu yaratıcı güç aynı zamanda kapsayıcılığı, aynı anda pek çok bilgiyi değerlendirme becerisi ve aynı anda 2-3 işi yapabilme becerisini de beraberinde getirir. Bebeğin yaşamında her koşulda hayat anne hatta annenin memesi ile başlar. Bu nedenle kurulan bu ikili ilişkide her koşulda babalar hep 3. Kişi olarak bebeğin daha sonra çocuğun hayatındadır.
Babalık çaresizlikle öğrenilir!
Son yıllarda yapılan araştırmalar, boşanan babaların evliliği devam eden babalara göre çocuklarıyla daha fazla kaliteli zaman geçirdiklerini ortaya koyuyor. Sizce bu şaşırtıcı değil mi? Bu durumu detaylı incelediğimizde aslında bu bulguların doğruyu yansıttığını söylemeliyim. İncelediğim vaka çalışmalarımda ise bu sürecin işleyişini kısaca size anlatırsam;
İlişkiler iki kişi ile başlar!
Öncelikle bebeğin babasıyla kurduğu ilişkide her koşulda anne vardır. Bu kurulan ilişkide anne birincil kişidir ve bebeğin her zaman ilk tercihidir. Bu nedenle ilk 1 yıl özellikle babaların fazlasıyla aktif olma durumu maalesef ki fiziksel koşullar dahilinde de olumsuz etkilenir. Peki gelelim bebeklikten çocukluğa… ilk dönemlerde zorluklara karşı tıpkı bebeklerin anneye yaslandığı gibi babalar da bakım konusunda farkında olmadan ilk başvurdukları ya da yaslandığı kişi eşleri oluyor. Bu durumsa çocuğun baba ile kurduğu ilişkinin tam ortasında annenin olmasına sebep oluyor. Halbuki baba ve çocuğun ilişki kurabilmesi için yalnız ve hayatın tüm zorluklarına karşı birlikte göğüs germeleri gerekiyor.
Yaşamda sadece oyun yok!
Biz yetişkinlerin ebeveynlik modellerinde son yıllarda gelişen bir tabir var. Oyun arkadaşı ebeveyn olmak ya da arkadaş ebeveyn olmak. Bu durum aslında çocuklar ve ebeveynler arasında ilişki modellerinde ciddi zorlukların ortaya çıkmasına sebep olabilir. Çocukların yaşamlarında kendilerini güvende hissetmeleri için her koşulda takip edip, örnek aldıkları bir ebeveyne, sınırlarını belirleyen ve önceden bilgi veren bir lidere ihtiyaçları vardır. Arkadaş ebeveyn olmak ise bu liderliği yok eden bir kavram. Bu duruma bir başka açıdan yaklaştığımızda ise çocuklarınızın hayatlarında pek çok arkadaş olacaktır fakat yalnızca yaşamımızda bir tane anne ve babamız var. Bu nedenle bu kavramdan uzaklaşmamız gerektiğini söylemeliyim. Bir de babaların çocukları ile kurduğu ilişkide her daim oyun arkadaşı olma durumu var. Bir bebeğin babasıyla kurduğu ilişkisinde her koşulda anne bir 3. Kişi olarak ilişkinin ortasında kalırken, aynı koşullarda çocuğu ile iletişimi ve bağını nasıl geliştireceğini bilmeyen bir baba çocuğu ile zaman geçirmek istediğinde ise yine bir 3. den yardım alma ihtiyacı hissediyor. Bu üçüncü ise her koşulda oyun, bir sinema ya da bir aktivite oluyor. Yazının başında bahsettiğim araştırmaya geri dönecek olursak; boşanmış babalar evli babalara göre neden çocuklarıyla daha kaliteli zaman geçiriyorlar biliyor musunuz? Çünkü çocuğu ile geçirdiği zamanlarda bir üçüncü belirli sınırlarda babaların hayatını kolaylaştırıyor. Yani bir baba kaç hafta çocuğunu sinema ya da hamburgerciye götürür? Mutlaka evinde çocuğu ile baş başa kalacak ve aynı zamanda çocuğu ile bir hayatı paylaşmayı öğrenecektir. İşte bu nedenle boşanan babalar çocuğunun hayatında sadece oyun arkadaşı olarak değil, çocuğunu anlamaya ve onun ihtiyaçlarını gidermek için çaba sarf eden bir baba olarak da var olabiliyorlar.
Bir çocuğun babadan beklentisi;
Baba, her zaman bir çocuk için dağ gibidir. Güç sembolüdür. Sınırları belirleyen ve çocuğa her koşulda yolu tarif eden kişidir. Bu durumu ise asla baskıyla, hiddetle, tehditle yapmaz. Çocuk her koşulda babasına yaslanacağını bilir.
Baba, çocuğun sadece eğlencesinde, oyununda değil yaşamın karşısında her anında yanında olduğunu hissettirir. Yaşamı bir takım ruhuyla göğüslemeyi sağlar.
Baba, bir çocuğun hayatında sadece eve para getiren, yorulan kişi olmamalıdır. Eve keyifle gelip çocuklarına kucak açan, onları keyifle kucaklayacak heyecan ve güce sahiptir.
Baba her zaman her şeyi beceremeyebilir. Bu beceriksizlik onun liderliğine zarar vermez. Tam tersine çocuğu için asla yapmayacağı işlere kalkışır ve baba yine çocuğunun hayatında bir kahramana dönüşür.
Çocuklar babanın enerjisi, gülen yüzü, heyecanlı bakışı, tatlı sert halleri bekler. Her şeyden öte bir çocuk babasından tüm dikkatini verdiği ufak da olsa zamanını kendisiyle paylaşmasını bekler…
Sevgili babalar; içinizde var olan sevginiz ve hevesinizi çocuğunuzla paylaştığınız zaman çocuğunuzun hayatında yer ediniyorsunuz. Çocuğunuza sunduğunuz maddi imkanlarla değil onun sizi hevesle oyuna çağırdığı zamanlarda ya da kendini kötü hissettiği anlarda yanında olduğun zaman varlığınızı hissettiriyorsunuz. Çocuğunuzun sadece oyuncaklarını değil yaşamındaki her deneyimi paylaşmaya hazır olduğunuz zaman baba oluyor ve babalığınızı hissediyorsunuz.
Umarım bu yıl babaların anneler tükendiğinde babaları “çocukları oyala” fikri ile devreye girmezler. Çocuklarınızın tüm bakımından, ihtiyaçlarına kadar bilgi sahibi olup deneyimlediğiniz, çocuklarınızla sadece oyunu değil her anı paylaştığınız, elinizde silah niteliğindeki tehlikeli telefonları sessize alıp, ekranları kapatıp beceriksizce ailece zaman geçirdiğiniz bir yıl olur. Mutlu Yıllar.
Gözde ERDOĞAN ŞAHENK
